Borrador do proxecto para o Centro de Interpretación da Memoria Histórica de Ferrol

Nos últimos catro anos, os asuntos da Memoria Histórica estiveron desaparecidos da axenda dos gobernos de maiorías absolutas do Partido Popular en todos os ámbitos competenciais (Estado, Xunta, Deputación, Concellos). A nivel local, tan só fomos quen de conseguir a participacion do primeiro edil de Ferrol nunha homenaxe comarcal celebrada no concello de Ares, conmemorando a historia dos galegos presos nos campos de concentración nazis.

En troques e por desgraza, non fomos quen de conseguir que a sensibilidade amosada ante o horror do terror fascista na Alemaña de Hitler se trasladara a empatizar tamén coas vítimas do horror provocado polo terror fascista de Franco no territorio galego e español.

A nosa asociación naceu en anos que semellaban pouco propicios pola hostilidade gubernamental. Estamos afeitos a camiñar amodiño e xuntos, non para chegar axiña senón para chegar lonxe nos nosos obxectivos de Verdade, Xustiza e Reparación coas mulleres e homes, de moi diversas ideoloxías e principios, que pagaron coa súa vida ou coa súa liberdade, a defensa dos ideais de Democracia, Liberdade e Igualdade que hoxe parécennos irrenunciables, cando estes estaban en perigo.

Así as cousas, tras outro periodo de catro anos de ostracismo, nos que Memoria Histórica Democrática proseguiu co seu labor, allea á indiferencia institucional, estamos a presentar a proposta de Centro Interpretación da Memoria Histórica ante o novo Goberno local de Ferrol, e tamén ante os grupos municipais con representación na corporación que contan coa sensibilidade para recoñecer e reivindicar a aportación das vítimas do franquismo á nosa historia como país democrático.

Este borrador de documento para a creación do Centro de Interpretación da Memoria Histórica de Ferrol é un punto de partida posibilista dacordo coa realidade socioeconómica da nosa cidade (a relación non pechada de contidos suxerida no documento está formada polas exposicións que producimos nos últimos anos na nosa asociación, cos nosos propios medios). O contido do documento está aberto a colaboracións.

DESCARGAR O BORRADOR: CENTRO DE INTERPRETACIÓN DA MEMORIA HISTÓRICA DE FERROL (PDF)

Fotos da homenaxe a Amada García

Homenaxe a Amada García, 2015

Fotos da homenaxe a Amada García, acto promovido pola familia de Amada García e a Asociación Memoria Histórica Democrática.

En nome da familia, e da nosa asociación, queremos mostrar o noso agradecemento a xente que sumouse a lembrar a memoria de Amada García, e ao resto de persoas fusiladas con ela ese fatídico día. (Antonio Eytor Cañizo, José María Montero Martínez, Ángel Roldos Gelpi e Juan José Teijeiro Leira de Mugardos; Jaime González Pérez e Ramón Rodríguez López de Ares; e Germán López García de Cabanas).

Mañá martes, 77 cabodano do asasinato de Amada García

Mañá martes, 27 de xaneiro, ás 17.00 horas no castelo de San Felipe de Ferrol, homenaxe no cabodano do fusilamento de Amada García e os outros sete compañeiros que morreron asasinados aquel día

Amada García foi detida estando embarazada, facendo que máis tarde o Consello de Guerra aprazase a aplicación da sentenza de morte á que foi condenada, ata o nacemento do fillo seu fillo Gabriel. Á espera dese momento, estivo confinada no Cárcere de Mulleres de Ferrol, logo o 31 de outubro de 1937 ao Hospital de Caridade de Ferrol, onde pariu. 88 días despois, o 27 de xaneiro de 1938, foi conducida ao castelo de San Felipe. Alí foi executada, por un pelotón de fusilamento, canda ela foron executados o mesmo día outras sete persoas da nosa bisbarra: Antonio Eytor Cañizo, José María Montero Martínez, Ángel Roldos Gelpi e Juan José Teijeiro Leira de Mugardos; Jaime González Pérez e Ramón Rodríguez López de Ares; e Germán López García de Cabanas.

O ceo volveu chorar por Amada García

Premer na imaxe para acceder a galería de fotos

Hoxe o ceo volveu chorar como fai case todos os día 27 de xaneiro. A nosa asociación, en colaboración coa A.C. Fuco Buxán, acompañaron á familia da mugardesa Amada García na homenaxe a esta, e cunha lembranza para todas as mulleres e homes represaliad@s polo fascismo.

O acto tivo lugar no castelo de San Felipe, ao finalizar este, fomos facer unha ofrenda floral ao cemiterio de Serantes, lugar onde repousan os seus restos xunto cos doutr@s moit@s asasinad@s polos fascistas.

Iniciou o acto Enrique Barrera, que dedico unhas palabras a Amada García, e recordou como a república trouxo consigo uns avances en pro da igualdade. Seguidamente, interveu José Torregrosa, que nos puxo a todos o corazón nun puño coas súas palabras. En último lugar, a neta de Amada, que leva o mesmo nome da súa avoa, agradeceu a todos os alí presentes a súa asistencia, e desculpou a ausencia do seu pai, Gabriel, que non puido asistir por motivos de saúde.

Fotos da homenaxe a Amada García 2012

A Asociación Memoria Histórica Democrática rendeu homenaxe a todas as persoas asasinadas polo franquismo, e particularmente ás mulleres, representadas na figura da mugardesa Amada García.

Así mesmo a nosa asociación deixou constancia do seu apoio incondicional ao xuíz Baltasar Garzón no que considera un inxusto xuízo pola tentativa de investigar os crimes da ditadura franquista.

Clicar na foto para ver a galería completa

«Homenaxe Amada García 2012»

O venres, 27 de Xaneiro, ás 17:00 h, no Castelo de San Felipe, a Asociación Memoria Histórica Democrática rende homenaxe a todas as mulleres represaliadas polo Franquismo, esta homenaxe faise na figura da mugardesa Amada García.

Estaríamos honrad@s en contar coa vosa asistencia, así como a de toda a xente que decida acompañarnos ese día.

Sen máis, recibe un cordial saúdo da nosa asociación.

Un abrazo e saúde

Amada foi detida polos golpistas estando embarazada, facendo que máis tarde o Consello de guerra, aprazase a aplicación dunha sentenza de morte, ata o nacemento do seu fillo (Gabriel). Á espera dese momento, estivo confinada no Cárcere de Mulleres de Ferrol, logo o 31 de outubro de 1937 ao «Hospital de Caridade de Ferrol», onde pariu. 88 días despois, o 27 de xaneiro de 1938, foi conducida ao Castelo de San Felipe. Alí foi executada, por un pelotón de fusilamento, en xaneiro de 1938, o mesmo día onde tamén foron executados, no mesmo lugar, outras sete persoas da mesma bisbarra: Juan José Teixeiro Leira, José María Montero Martínez, Anxo Roldos Gelpi, Antonio Eitor Caniça, de Mugardos; Ramón Rodrigues Lopes, Jaime Gonçales Peres, de Ares; e Germán Lopes García, de Cabanas.

Homeaxe a Amada García,e lembraza as mulleres represaliadas en Ferrolterra

O día 27 de xaneiro ás 17:00 horas no castelo de San Felipe farase a habitual entrega froral e homeaxe a mugardesa Amada García,e lembrarase o resto de mulleres represaliadas en Ferrolterra 

Amada García era natural e veciña de Mugardos, estaba casada con Gabriel Toimil Dopico e tiña unha filla. Foi fusilada no Castelo de San Felipe o 27 de Xaneiro de 1938. Esta bastante estendida a idea de que foi fusilada por bordar unha bandeira do Partido Comunista de España, o que é falso. A realidade é que era unha muller politicamente moi activa e boa oradora, unha líder natural, polo que se granjeó as antipatías dos sectores máis conservadores da sociedade mugardesa.

Cando se produce o golpe de estado dos militares, as autoridades locais de Mugardos organizan a resistencia cos escasos medios que estaban á súa disposición. Neses días, Amada García estivo no concello dando ánimos e colaborando na medida das súas posibilidades, como moitos outros veciños.

Coa vitoria dos militares sublevados, estes deteñen e xulgan a un elevado número de veciño/as do concello (causas 42/37 e 379/37). Precisamente, unha das mulleres acusadas era Amada García Rodríguez.

Cando se dita a sentenza de morte contra Amada García, estaba embarazada, polo que retrasouse a execución a espera de que dera a luz ao seu fillo Gabriel Toimil García. O parto foi 0 31 de outubro de 1937 e tres meses despois foi fusilada xunto con Ángel Roldós Gelpi, un profesor do colexio público “O Pitieiro” e outros seis compañeiros.

Amada García non cometeu ningún delito de sangue nin participou actividades destrutivas.   A véspera de ser fusilada, Amada García deixou escrita unha carta onde explicaba detalladamente as circunstancias da súa desgraza e a identidade das persoas que lle acusaron. O seu proceso está cheo de irregularidades e advírtese o afán vengativo e de despeito de certas persoas. Baste sinalar que as dúas testemuñas principais da acusación que afirmaron ouvir a Amada García tentar influír no alcalde republicano para que asasinase as persoas de dereitas que estaban detidas no concello, declararon estar fuxidos fose do pobo todos eses días. Como puideron ouvir esas supostas conversacións?, Como o Tribunal as considerou verídicas e válidas?
Un dos acusadores, visitou a Amada García e quixo retirar as súas acusacións explicando as circunstancias polas que as fixo, pero foi ameazado. Dous veciños de Mugardos que eran analfabetos, protestaron ao decatarse que se lles fixo asinar unha declaración que non recollía o que depuxera no interrogatorio. A pesar de declarar que o contido do escrito non era o que se lles leu, non se tivo en conta.

Homeaxe a Amada García e lembranza das mulleres represaliadas en Ferrolterra

O día 27 de xaneiro ás 17:00 horas no castelo de San Felipe farase a habitual entrega froral e homeaxe a mugardesa Amada García,e lembrarase o resto de mulleres represaliadas en Ferrolterra

Amada García era natural e veciña de Mugardos, estaba casada con Gabriel Toimil Dopico e tiña unha filla. Foi fusilada no Castelo de San Felipe o 27 de Xaneiro de 1938. Esta bastante estendida a idea de que foi fusilada por bordar unha bandeira do Partido Comunista de España, o que é falso. A realidade é que era unha muller politicamente moi activa e boa oradora, unha líder natural, polo que se granjeó as antipatías dos sectores máis conservadores da sociedade mugardesa.

Cando se produce o golpe de estado dos militares, as autoridades locais de Mugardos organizan a resistencia cos escasos medios que estaban á súa disposición. Neses días, Amada García estivo no concello dando ánimos e colaborando na medida das súas posibilidades, como moitos outros veciños.

Coa vitoria dos militares sublevados, estes deteñen e xulgan a un elevado número de veciño/as do concello (causas 42/37 e 379/37). Precisamente, unha das mulleres acusadas era Amada García Rodríguez.

Cando se dita a sentenza de morte contra Amada García, estaba embarazada, polo que retrasouse a execución a espera de que dera a luz ao seu fillo Gabriel Toimil García. O parto foi 0 31 de outubro de 1937 e tres meses despois foi fusilada xunto con Ángel Roldós Gelpi, un profesor do colexio público “O Pitieiro” e outros seis compañeiros.

Amada García non cometeu ningún delito de sangue nin participou actividades destrutivas. A véspera de ser fusilada, Amada García deixou escrita unha carta onde explicaba detalladamente as circunstancias da súa desgraza e a identidade das persoas que lle acusaron. O seu proceso está cheo de irregularidades e advírtese o afán vengativo e de despeito de certas persoas. Baste sinalar que as dúas testemuñas principais da acusación que afirmaron ouvir a Amada García tentar influír no alcalde republicano para que asasinase as persoas de dereitas que estaban detidas no concello, declararon estar fuxidos fose do pobo todos eses días. Como puideron ouvir esas supostas conversacións?, Como o Tribunal as considerou verídicas e válidas?
Un dos acusadores, visitou a Amada García e quixo retirar as súas acusacións explicando as circunstancias polas que as fixo, pero foi ameazado. Dous veciños de Mugardos que eran analfabetos, protestaron ao decatarse que se lles fixo asinar unha declaración que non recollía o que depuxera no interrogatorio. A pesar de declarar que o contido do escrito non era o que se lles leu, non se tivo en conta.

En dous días xulgáronse a 45 persoas de Ares e Mugardos e ditáronse 37 penas de morte.

EMOTIVO HOMENAJE A AMADA GARCÍA

En la foto Gabriel Toimil hijo de Amada García,fusilada a los tres meses de nacer este.

Celebrado hoy en el castillo de San Felipe, en el lugar donde los fusiles fascistas la fusilaron junto con otros siete vecinos de la comarca: Juan José Teijeiro Leira, José María Montero Martínez, Ángel Rodas Gelpi, Antonio Eitor Caniña, Ramón Rodríguez López, Jaime González Pérez y Germán López García.

(más)

(albúm fotos)

El mal oculto en San Felipe

la voz de galicia

El hijo de Amada García, fusilada con siete vecinos dos días después de nacer él(*), pide un reconocimiento a las víctimas

Para hablar del mal absoluto no es necesario trasladarse a la Alemania nazi. Está mucho más cerca, en los agujeros que las balas dejaron en uno de los rincones más fríos del castillo de San Felipe. Allí se perpetró hace 71 años un drama execrable, el fusilamiento de Amada García y de otros siete vecinos de la comarca: Juan José Teijeiro Leira, José María Montero Martínez, Ángel Rodas Gelpi, Antonio Eitor Caniña, Ramón Rodríguez López, Jaime González Pérez y Germán López García.

Es difícil no horrorizarse ante la ejecución a sangre fría de una mujer de 27 años que dos días antes había dado a luz a un niño, su segundo hijo, y que fue condenada por comunista tras un proceso penal «lleno de irregularidades», según el historiador Enrique Barrera.

Hasta los soldados del pelotón advirtieron la bestialidad de semejante cosa. En la primera tanda, afirma Barrera basándose en el testimonio de presos que vieron los hechos, evitaron tirar contra ella y, cuando solo Amada seguía en pie, tiraron otra vez tratando no herirla de muerte. No sirvió de nada.

El escándalo de ocultarlo

El segundo hijo de Amada, Gabriel, visita ese muro de San Felipe cada año en compañía de su familia. Ayer volvió, acompañado de representantes de Fuco Buxán, Asociación Memoria Histórica Democrática, la teniente de alcalde, Yolanda Díaz; amigos y parientes. Recordó lo sucedido en ese lugar hace 71 años con enorme entereza, y reconoció que le «escandaliza» que esa parte de la fortaleza ilustrada, que paradójicamente fue testigo de semejante barbaridad, «esté siempre cerrada con candado».

Recordó también la tortuosa trayectoria de su familia. Como su hermana se recluyó en uno de los monasterios más duros de Galicia, el de Eirís, tan tradicionalista que «las monjas rechazaron la excarcelación, porque eso era como una cárcel, cuando el papa la otorgó». Recordó el exilio en Argentina de María José Leira, amiga de su madre, que se marchó de Galicia tras serle conmutada la pena de muerte por bordar una bandera comunista y perder a su marido, que era maestro, fusilado.

Los años de represión pesan. La familia de Amada no quiso que se hiciese una película sobre su historia. Pero nada puede estar enterrado para siempre, y su nieta, la hija de Gabriel, «sí quiere que se haga», explicó su padre, que rechaza que «un gobernante que se dice de izquierdas, como Xaime Bello, accediese a ponerle una plaza a Camilo José Cela, que colaboró con el régimen, y no a Amada García».

Gabriel cerró su discurso con una promesa: instalar, «aunque sea a escondidas», una placa en la que se recuerde lo que sucedió allí y a las personas que perdieron la vida «por la libertad y la democracia». Y es que, en el recuerdo, «tenemos derecho a estar todos o que nos quiten a todos y olvidar lo que pasó».

Xosé V. Gago

* O fillo de Amada García, Gabriel Toimil naceu a finais de outubro de 1937, é dicir, tres meses antes do fusilamento da súa nai.